SC st obc เคाเคो เคฌเคนुเคเคจ เคाเคो
เคाเคो เคฌเคนुเคเคจ เคाเคो
เคธंเคตिเคงाเคจ เคเคฐ เคเค़ाเคฆी เคे เคฌाเคฆ เคฌเคจे เคाเคจूเคจों เคฎें SC, ST เคเคฐ OBC เคธเคฎाเค เคो เคเคฒ-เคंเคเคฒ-เค़เคฎीเคจ เคเคฐ เคฌเคฐाเคฌเคฐी เคे เค
เคงिเคाเคฐ เคैเคธे เคฆिเค เคเค, เคเคฐ เคเคนाँ-เคเคนाँ เคเคจ्เคนें เคฐोเคा เคฏा เคฆเคฌाเคฏा เคเคฏा।
---
๐น 1. เคธंเคตिเคงाเคจ เคฎें เค
เคงिเคाเคฐ (1950 เคธे เคฒाเคू)
1. เค
เคจुเค्เคेเคฆ 15 เคเคฐ 17
เคाเคคि, เคงเคฐ्เคฎ, เคฒिंเค เคे เคเคงाเคฐ เคชเคฐ เคญेเคฆเคญाเคต เคช्เคฐเคคिเคฌंเคงिเคค।
เคुเคเคूเคค เคเคค्เคฎ เคिเคฏा เคเคฏा।
2. เค
เคจुเค्เคेเคฆ 46
เคฐाเค्เคฏ เคो เคเคฆेเคถ เคนै เคि SC-ST เคी เคถिเค्เคทा เคเคฐ เคเคฐ्เคฅिเค เคธ्เคฅिเคคि เคธुเคงाเคฐे।
3. เค
เคจुเคธूเคिเคค เค्เคทेเคค्เคฐ (Fifth Schedule & Sixth Schedule)
เคเคฆिเคตाเคธी เค्เคทेเคค्เคฐों เคे เคฒिเค เคตिเคถेเคท เคช्เคฐाเคตเคงाเคจ, เคคाเคि เคเคจเคी เคเคฎीเคจ เคเคฐ เคธंเคธ्เคृเคคि เคฌเคी เคฐเคนे।
4. เคเคฐเค्เคทเคฃ เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा
SC/ST เคो เคถिเค्เคทा เคเคฐ เคจौเคเคฐी เคฎें เคเคฐเค्เคทเคฃ เคฎिเคฒा, เคคाเคि เคธเคฆिเคฏों เคी เคชिเคเคก़ाเคชเคจ เคเคฎ เคนो।
เคฌाเคฆ เคฎें OBC เคो เคญी เคฎंเคกเคฒ เคเคฎीเคถเคจ (1990) เคे เคฌाเคฆ เคเคฐเค्เคทเคฃ เคฎिเคฒा।
---
๐น 2. เคญूเคฎि เคธुเคงाเคฐ เคाเคจूเคจ (1950-70 เคे เคฆเคถเค)
เค़เคฎींเคฆाเคฐी เคเคจ्เคฎूเคฒเคจ เค
เคงिเคจिเคฏเคฎ:
เคिเคธाเคจों เคो เคธीเคงा เคเคฎीเคจ เคा เคฎाเคฒिเค เคฌเคจाเคจे เคा เคाเคจूเคจ।
❌ เคฒेเคिเคจ, เคฒाเคू เคเคฐเคจे เคตाเคฒे เค
เคซเคธเคฐ เค़्เคฏाเคฆाเคคเคฐ เคँเคी เคाเคคि เคे เคฅे, เคเคธเคฒिเค เค़เคฎीเคจ เค
เคธเคฒी เคเคฐीเคฌों เคคเค เคจเคนीं เคชเคนुँเคी।
เคญूเคฎि ceiling เคाเคจूเคจ (เค्เคฏाเคฆा เค़เคฎीเคจ เคชเคฐ เคธीเคฎा เคคเคฏ):
เคฌเคก़े เค़เคฎींเคฆाเคฐों เคธे เค़เคฎीเคจ เคฒेเคเคฐ เคญूเคฎिเคนीเคจ เคो เคฆेเคจी เคฅी।
❌ เคชเคฐ เคเค เค़เคฎींเคฆाเคฐों เคจे เค़เคฎीเคจ เคฐिเคถ्เคคेเคฆाเคฐों เคे เคจाเคฎ เคฌाँเคเคเคฐ เคฌเคा เคฒी।
---
๐น 3. เคंเคเคฒ เคเคฐ เคเคฆिเคตाเคธी เค
เคงिเคाเคฐ
เคเค़ाเคฆी เคे เคฌाเคฆ เคธเคฐเคाเคฐ เคจे เคंเคเคฒ เคो "State Property" เคฎाเคจ เคฒिเคฏा।
เคเคฆिเคตाเคธी, เคो เคชीเคข़िเคฏों เคธे เคंเคเคฒ เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เคฅे, เคเคจ्เคนें "เคुเคธเคชैเค िเคฏा" เคเคนเคเคฐ เคฌेเคฆเคเคฒ เคिเคฏा เคเคฏा।
๐ เคธुเคงाเคฐ:
PESA Act 1996 (Panchayat Extension to Scheduled Areas Act)
เคเคฆिเคตाเคธी เค्เคฐाเคฎ เคธเคญा เคो เคนเค़ เคि เคตे เค
เคชเคจी เค़เคฎीเคจ, เคเคจเคจ เคเคฐ เคธंเคธाเคงเคจों เคชเคฐ เคซैเคธเคฒा เคฒे เคธเคें।
❌ เคฒेเคिเคจ เคเค เคฐाเค्เคฏों เคจे เคเคธे เค ीเค เคธे เคฒाเคू เคจเคนीं เคिเคฏा।
Forest Rights Act 2006
เคเคฆिเคตाเคธिเคฏों เคเคฐ เคตเคจเคตाเคธी เคธเคฎाเค เคो เคเคจเคी เคชเคฐंเคชเคฐाเคเคค เค़เคฎीเคจ เคเคฐ เคंเคเคฒ เคชเคฐ เคाเคจूเคจी เค
เคงिเคाเคฐ।
❌ เคชเคฐ เคฌเคนुเคค เคเคฎ เคเคฆिเคตाเคธी เคชเคฐिเคตाเคฐों เคो เค
เคธเคฒी เคाเคเค़ी เคนเค़ เคฎिเคฒा।
---
๐น 4. เค
เคจुเคธूเคिเคค เคाเคคिเคฏों เคी เคธुเคฐเค्เคทा
SC-ST (เค
เคค्เคฏाเคाเคฐ เคจिเคตाเคฐเคฃ) เค
เคงिเคจिเคฏเคฎ 1989
เคฆเคฒिเคคों เคเคฐ เคเคฆिเคตाเคธिเคฏों เคชเคฐ เค
เคค्เคฏाเคाเคฐ เคฐोเคเคจे เคा เคाเคจूเคจ।
❌ เคฒेเคिเคจ เค़เคฎीเคจ เคตिเคตाเคฆ เคเคฐ เคाเคคीเคฏ เคนिंเคธा เคฎें เค
เคฌ เคญी เคฏे เคธเคฎाเค เคชीเคก़िเคค เคนोเคคा เคนै।
---
๐น 5. OBC เคे เคฒिเค เค
เคงिเคाเคฐ
เคฎंเคกเคฒ เคเคฎीเคถเคจ (1990)
OBC เคो เคถिเค्เคทा เคเคฐ เคจौเคเคฐी เคฎें เคเคฐเค्เคทเคฃ।
❌ เคฒेเคिเคจ เค़เคฎीเคจ เคธुเคงाเคฐों เคฎें OBC เคธเคฎाเค เคो เคญी เคฌเคฐाเคฌเคฐी เคจเคนीं เคฎिเคฒी।
---
๐น เค्เคฏों เคเค เคญी เคนเค़ เค
เคงूเคฐे เคนैं?
1. เคाเคจूเคจ เคฌเคจे, เคชเคฐ เคฒाเคू เคเคฐเคจे เคตाเคฒे เค
เคซเคธเคฐ เคเคฐ เคจेเคคा เค
เค्เคธเคฐ เคँเคी เคाเคคिเคฏों เคธे เคฅे।
2. เคฐिเคถ्เคตเคค, เคूเค े เคाเคเค़, เคเคฐ เคฐाเคเคจीเคคिเค เคฆเคฌाเคต เคจे เค
เคธเคฒी เคนเค़เคฆाเคฐों เคो เคชीเคे เคเคฐ เคฆिเคฏा।
3. เคฆเคฒिเคค-เคเคฆिเคตाเคธी เคंเคฆोเคฒเคจों เคो เคฆเคฌाเคจे เคी เคोเคถिเคถ เคी เคเค।
4. เคฌเคก़े เคเคฆ्เคฏोเค-เคเคจเคจ เคช्เคฐोเคेเค्เค्เคธ เค
เคฌ เคญी SC-ST-OBC เคी เค़เคฎीเคจ เคชเคฐ เคเคฌ्เค़ा เคเคฐเคคे เคนैं।
---
✅ เคธाเคฐांเคถ:
เคธंเคตिเคงाเคจ เคจे SC-ST-OBC เคธเคฎाเค เคो เคฌเคฐाเคฌเคฐी, เคถिเค्เคทा, เคจौเคเคฐी เคเคฐ เค़เคฎीเคจ เคे เค
เคงिเคाเคฐ เคฆिเค,
เคฒेเคिเคจ เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคฎें เคคाเค़เคคเคตเคฐ เคตเคฐ्เค เคเคฐ เคฐाเคเคจीเคคि เคจे เคเคจ्เคนें เคชूเคฐी เคคเคฐเคน เคฒाเคू เคจเคนीं เคนोเคจे เคฆिเคฏा।
เคเคธीเคฒिเค เคเค เคญी เคเคฒ-เคंเคเคฒ-เค़เคฎीเคจ เคी เคฒเคก़ाเค เคเคฒ เคฐเคนी เคนै।